Hamileyken veya Emzirirken COVID-19 Aşıları
Hamile kişilerin, hamile olmayan kişilere kıyasla COVID-19 ile ciddi şekilde hastalanma olasılığı daha yüksektir. Hamileyseniz, bir COVID-19 aşısı olabilirsiniz. Hamilelik sırasında bir COVID-19 aşısı yaptırmak sizi COVID-19’dan kaynaklanan ciddi hastalıklardan koruyabilir.
Hamileler COVID-19’dan Kaynaklanan Ciddi Hastalık Riski Altındalar
Genelde ciddi hastalık riski düşük olmasına rağmen, hamile ve yakın zamanda hamile olan kişiler, hamile olmayan kişilere kıyasla COVID-19’dan kaynaklanan ciddi hastalık riski altındadır. Ağır hastalık, hastaneye kaldırma, yoğun bakım veya solunum cihazı veya nefes almak için özel ekipman gerektiren hastalıkları veya ölümle sonuçlanan hastalıkları içerir. Ek olarak, COVID-19’lu hamile kişiler, COVID-19’u olmayan hamile kadınlara kıyasla erken doğum riski altındadır ve diğer olumsuz gebelik sonuçları açısından daha yüksek risk altında olabilir.
Hamileyken COVID-19 aşısı yaptırıp yaptırmama konusunda bir kararla karşı karşıyaysanız şunları göz önünde bulundurun:
- COVID-19’a maruz kalma riskiniz
- Ağır hastalık riskleri
- Aşının bilinen faydaları
- Hamilelik sırasında aşıların güvenliği hakkında sınırlı ancak artan kanıtlar.
Hamileler COVID-19’dan Kaynaklanan Ciddi Hastalık Riski Altındalar
Bu aşıların vücutta nasıl çalıştığına dayanarak, hamile olan insanlar için risk oluşturma ihtimalinin düşük olduğu görülmekte. Bununla birlikte, hamile kişilerde COVID-19 aşılarının güvenliği hakkında şu anda sınırlı veri bulunmaktadır.
- COVID-19 aşılarının güvenliğini ve hamile insanlarda ne kadar işe yaradığını araştıran klinik araştırmalar devam ediyor veya planlanıyor. Aşı üreticileri ayrıca tamamlanmış klinik deneylerde aşı alan ve hamile kalan kişilerden veri topluyor ve inceliyorlar.
- Bu alanda hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda gebelik öncesi ya da sırasında COVID-19 aşısı gebe hayvanlar ya da bebeklerinde hiçbir güvenlik kaygıları bulunmadı.
Uluslararası değişik araştırma merkezlerinin topladığı şuana kadar ki verilerde, aşılanmış hamile kişiler veya bebekleri için herhangi bir güvenlik endişesi tanımlamamıştır. Araştırmalar ve veri toplama işlemleri devam etmektedir. Hamilelik ve bebekler üzerindeki etkilerini anlamak için hamileliğin tüm trimesterlerinde aşılanan kişileri takip etmeye devam ediliyor.
Moderna ve Pfizer-Biontech canlı aşılardır. mRNA aşıları COVID-19 aşıları canlı virüsü içermez ve bu nedenle, vücuda COVID-19 verilmez. Ayrıca mRNA aşıları kişinin DNA’sı ile etkileşime girmez veya genetik değişikliklere neden olmaz çünkü mRNA, DNA’mızın bulunduğu hücrenin çekirdeğine girmez.
Aşı Olmak Kişisel Bir Seçimdir
Hamileyseniz, bir COVID-19 aşısı olabilirsiniz.
Karar verme aşamasında temel hususlar şunları içerir:
- COVID-19’a neden olan virüse maruz kalma olasılığınız nedir?
- COVID-19’un sizin için riskleri ve fetüsünüz veya bebeğiniz için potansiyel riskler
- COVID-19 aşıları hakkında bilinenler:
- Vücutta koruma geliştirmek için ne kadar iyi çalışırlar?
- Aşının bilinen yan etkileri
- Hamilelik sırasında COVID-19 aşısının güvenliği hakkında sınırlı ancak artan bilgiler
- Aşılamanın antikorları fetüse nasıl geçirebileceği. Son raporlar, hamilelik sırasında (çoğunlukla üçüncü trimesterde) COVID-19 mRNA aşısı alan kişilerin, fetüslerine doğumdan sonra korunmalarına yardımcı olabilecek antikorlar geçirdiğini göstermiştir.
Aşı Yan Etkileri
Mevcut COVID-19 aşılarından herhangi birini aldıktan sonra, özellikle iki doz gerektiren aşılar için ikinci dozdan sonra yan etkiler ortaya çıkabilir. Hamileler, mRNA aşıları (Moderna ve Pfizer-BioNTech aşıları) ile aşılamadan sonra hamile olmayan insanlardan farklı yan etkiler bildirmemiştir. Aşıyı takiben ateşiniz olursa asetaminofen almalısınız çünkü ateş -herhangi bir nedenle- olumsuz gebelik sonuçlarıyla ilişkilendirilmiştir.
Nadir olmasına rağmen, bazı insanlar bir COVID-19 aşısı aldıktan sonra alerjik reaksiyonlar yaşandı. Başka herhangi bir aşıya veya enjekte edilebilir tedaviye (kas içi, damar içi veya deri altı) karşı alerjik reaksiyon geçmişiniz varsa, sağlık uzmanınızla konuşun.
Sağlık uzmanınızla görüşebileceğiniz temel hususlar şunları içerir:
- Şiddetli alerjik reaksiyon geliştirmenin bilinmeyen riskleri
- Aşının faydaları
Hamilelik sırasında bir COVID-19 aşısı aldıktan sonra alerjik reaksiyonunuz varsa,
Emzirenler
Emzirenler üzerinde yapılmış çok bir çalışma olmasa da, bu aşıların vücutta nasıl çalıştığına bağlı olarak, COVID-19 aşılarının emziren insanlar veya emziren bebekleri için bir risk olmadığı düşünülmektedir. Bu nedenle emziren insanlar bir COVID-19 aşısı olabilirler. Son raporlar, COVID-19 mRNA aşıları olan emziren kişilerin anne sütünde bebeklerini korumaya yardımcı olabilecek antikorlara sahip olduğunu göstermiştir. Bu antikorların bebeğe nasıl bir koruma sağlayabileceğini belirlemek için daha fazla veriye ihtiyaç var.
Bebek Sahibi Olmak İsteyenler
Şimdi veya gelecekte hamile kalmaya çalışıyorlarsa, olası ebeveynler bir COVID-19 aşısı olabilirler.
Şu anda, COVID-19 aşıları da dahil olmak üzere herhangi bir aşının kadın veya erkek doğurganlık sorunlarına, yani hamile kalma sorunlarına neden olduğuna dair bir kanıt yoktur. CDC, COVID-19 aşısı öncesinde rutin gebelik testi önermez. Hamile kalmaya çalışıyorsanız, COVID-19 aşısı aldıktan sonra hamilelikten kaçınmanıza gerek yoktur. Tüm aşılarda olduğu gibi, bilim adamları şu anda COVID-19 aşılarını yan etkiler açısından dikkatle inceliyorlar ve mevcut olduklarında bulguları rapor edecekler.
Prof. Dr. Cihat Şen